پایان نامه بررسی معیارهای شایستگی مدیریت و ویژگیهای یک مدیر موفق از دیدگاه اسلام در 236 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

فهرست مطالب

پیشگفتار

فصل اول: کلیات

1-   مقدمه

2-   معرفی موضوع تحقیق

3-   اهمیت تحقیق

4-   انگیزه و هدف از تحقیق

5-   روش تحقیق

6-   موانع و مشکلات تحقیق

فصل دوم: ضرورت شناخت انسان و رهبری از دیدگاه اسلام

1-   طرح بحث

2-   ضرورت شناخت انسان از دیدگاه اسلام و قرآن

3-   ضرورت شناخت رهبری و مدیریت برای انسان

4-   تحلیلی از رهبری و مدیریت در اسلام

فصل سوم: ضرورت شناخت سازمان از دیدگاه اسلام

1-   سازمان چیست؟

2-   فلسفه وجودی سازمانها

3-   مفهوم اسلامی سازمان

فصل چهارم: سیر تحول مدیریت در تاریخ زندگی انسان

1-   رهبری و مدیریت در جوامع باستانی

2-   نگرش بر جنبش مدیریت عملی

3-   بررسی مکاتب و تئوریهای مدیریت

فصل پنجم: بررسی معیارهای شایستگی مدیریت از دیدگاه اسلام

1-   طرح بحث

2-   معرفی معیارها

الف -  تعهد

ب- تخصص

ج – کفایت

فصل ششم: بررسی شرایط و اوصاف یک مدیر موفق از دیدگاه اسلام

الف) طرح بحث

1-   اشراف مدیر

2-   قدرت مدیر

3-   قاطعیت مدیر

4-   مدیر مجری قانون

5-   کار امروز را به فردا نیداختن مدیر

6-   ایجاد جو تشویق و تنبیه

ب) معرفی عوامل موثر در موفقیت مدیر

1-   اختیار

2-   اعتماد به نفس

3-   تنظیم وقت و تقسیم کار

4-   ایجاد روابط صمیمانه انسانی

5-   گذشته‌نگری

6-   آینده‌نگری

7-   ابهام‌زدائی

منابع و مآخذ

ضرورت شناخت انسان از دیدگاه اسلام و قرآن

 انسان مهمترین موضوع مورد بحث همة مکتبها بوده و هست. مکتبهای الهی هدایت یک انسان را محور اصلی رسالت خود قرار داده‌اند و هدف و نقش و تلاش بی‌وقفه خود را در هدایت و راهبری او جستجو کرده‌اند.

در مکتبهای غیر الهی نیز گر چه تغییر و تحولات تاریخ را به عوامل دیگری غیر از انسان نسبت داده‌اند، اما باز انسان به عنوان اصلی ترین موضوع مورد بحث آنها مطرح شده است.

از آنجا که بخش اصلی و مهم مدیریت، مدیریت منابع انسانی است، مهمترین بحث در مدیریت، قطعاً بحث پیرامون انسان خواهد بود.

بزرگترین مسئله‌ایکه امروزه برای انسان مطرح است، شناخت حقیقی خود انسان است، بدین معنی که این موجودی را که آدمیزاده‌اش می‌دانند و انسانش می‌نامند، چگونه موجودیست و دارای چه ابعاد و چه خصوصیاتی است.

ویژگیهائی که این موجود را از دیگر موجودات جدا کرده است و امتیازاتی که او را از سایرین متمایز نموده است، چه چیزهائی هستند؟

این معمائی است که هنوز به صورت مسئله‌ای بسیار مشکل برای عده زیادی از همین انسانها لاینحل باقی مانده است، و تا این مسئله حل نشود و این انسان خودش را نشناسد و گمشدة خود را پیدا نکند و خویشتن حقیقی خویش ر باز نیابد، نخواهد توانست بر مشکلات فردی و اجتماعی خود فائق آید.

راستی این انسان چگونه موجودیست؟ این همه ابهام و پیچیدگی، و این همه چندگانگی در این وجود به ظاهر ساده از کجاست؟

برای آنکه پاسخی منطقی برای این سؤالات و راه‌حلی برای این مشکلات بیابیم، باید مطالعه‌ای دقیق و تحقیقی عمیق در چگونگی ساخت و فرم بافت این موجود نا شناخته بنمائیم.

انسان در مکاتب الهی سرگذشت شگفت و جالبی دارد، او می‌تواند مسیری طولانی و پر فراز و نشیب را بپیماید که از بلندای علیین تا پرتگاه سافلین فاصله دارد. انسان هدف آفرینش است و منبع تمامی خیرات و شرارتها می‌باشد. او جهان را بخ تسخیر خویش در می‌آورد و در خلقتش ملائک به سجدة او فرمان داده می‌شوند. از نظر اسلام و قرآن انسان موجودی است که از جهانی برتر به این کرة خاکی هبوط کرده است، او امانت دار الهی، مسجود ملائکه، آگاه به اسماء الله و از همه بالاتر جانشین خدا بر روی زمین است. او تنها موجودی است که در میان جانداران از آفرینشی دیگر است و دارای روح خدائی است. و در صورت انحراف می‌تواند به پرتگاه سقوط کند که هیچ درنده‌ای هرگز یارای آن همه وحشی‌گری را ندارد و سرانجام موجودی است که در نهادا و مجموعه‌ای از خصوصیات متضاد یافت می‌شود.

در این پروژه تحقیقاتی برای شناخت انسان از دیدگاه اسلام به دو موضوع اساسی می‌پردازیم که عبارتند از:

(الف) خلقت انسان

خلقت انسان از نظر اسلام و قرآن با خلقت حضرت آدم که از پیامبران الهی است، آغاز می‌شود. اسلام و بطورکلی مکتبهای الهی، بی‌فرهنگی و توحشی انسانهای اولیه را رد می‌کنند و معتقدند که هبوط آدم و حوا به عنوان انسانهای نخستین به زمین خاکی سرآغاز زندگی انسان را تشکیل می‌دهد که همراه با تشکیل خانواده و فرهنگ الهی انسانی بوده است.

قرآن کریم در دو گروه از آیات، موضوع خلقت انسان را تبیین می‌کند.

دسته اول آیاتی هستند که به جریان طبیعی خلقت انسان مربوطاست که از ماده زمینی آغاز می‌گردد، به صورت نطفه در می‌آید، در مجرای تبدیلات جنینی به علقه و مضغه تبدیل می‌شود و پس از مرحله استخوان‌بندی و تکامل جنین، تولد کودک صورت می‌گیرد. از جمله این آیات می‌توان به آیه 12 تا 14 سوره مومنون اشاره کرد که خداوند می‌فرماید:

«و لقد خلقنا الانسان من سلاله من طین (1) ثم جعلناه نطفه فی قرار مکین () ثم خلقنا النطفه علقه فخلقنا العلقه مضغه فخلقنا المضغه عظاماَ فکسونا العظام لحماَ ثم انشاناه خلقاَ اخرفتبارک الله احسن الخالقین»

« و ما انسان را از حقیقتی که از گل بیرون کشیده شده است، آفریدیم () سپس آنرا بصورت نطفه‌ای در قرارگاه محکم قرار دادیم() آنگاه نطفه را به علقه و علقه را به مضغه را به استخوانها تبدیل نموده و به استخوانها گوشت پوشانیدیم و سپس خلقت دیگری در او ایجاد کردیم، پس پاکیزه و بخشنده برکت است خداوندی که بهترین آفرینندگان است.»

دسته دوم آیاتی هستند که آغاز خلقت انسان را تشریح می‌کنند و درباره  سجیده فرشتگاه و داستان آدم ابوالبشر که اولین انسان روی کره خاکی است دستور پروردگار را توضیح می‌دهند و خصوصیات او را بیان می‌کنند. از این دسته آیات موضوعاستقلال خلقت انسان نسبت به سایر موجودات عالم و عظمت و خصوصیات انسان روشن می‌شود. بنابراین خلقت انسان از نظر اسلام، خلقتی است مستقل از سایرموجودات عالم، و انساناز ابتدای خلقت دارای تمدن و زندگی خانوادگی و اعتقادات و گرایشات و تشخیص سود و زیان و خیر و شر و در معرض وسوسه شیطان و برخوردار از هدایت انبیاء بوده است.

 (ب) خصوصیات انسان از نظر اسلام

اسلام و قرآن خصوصیات انسان را که مجموعه‌ای از ارزشها و ضد ارزشها است، مطرح می‌کند. اساساَ آنچه که در زمینه بحث مدیریت انسانی مورد استفاده قرارمی‌گیرد. همین خصوصیات انسان است که به ارزشها و ضد ارزشها تقسیم می‌شود و آثار آن مستقیماَ در مجموعه رفتار، کردار و گفتار و بطور کلی زندگیانسان اشکار می‌گردد. در حقیقت سرگذشتخلقت انسان اولیه هر چه باشد تاثیری در زندگی امروز او نخواهد داشت، اما خصوصیات انسان رابطه تنگاتنگی با فعالیتها و جهت‌گیریهای انسان دارد. برای توضیح انسان در جهان بینی اسلام، خصوصیات انسان را به دو دسته تقسیم می‌کنیم. یکی خصوصیات ارزشی و دیگری خصوصیات ضد ارزشی که هر یک از آنها را بطور جداگانه شرح می‌دهیم.

اول: خصوصیات ارزشی انسان: اگر چه خصوصیات مثبت یا ارزشهای انسان را دانش‌مندی مختلف، متفاوت ذکر کرده‌اند، اما بطور کلی آنچه در بحث فوق می‌توان مورد نظر داشت، از هفت خصوصیت تشکیل گردیده است که در ذیل به شرح آن می‌پردازیم.

 (1)   جانشینی خدا در زمین:

مهمترین خصوصیتی را که انسان از نظر قرآن دارا می‌باشد، مقام برجسته جانشین خدا در زمین است که عظمت واهمیت انسان را منحصر به فرد می‌کند،در قرآن، انسان تحت عنوان خلیفه خدا در زمین مطرح شده و کلمه خلیفه بصورتهای مختلف در قرآن مجموعاَ 9 بار آمده است که در ذیل به چند مورد آن اشاره می‌کنم.

آنگاه که خداوند درسوره بقره (آثه 30 الی 33) به ملائکه می‌فرماید:

«من خلیفه‌ای بر روی زمین قرار خواهم داد، ملائکه گفتند: ایا کسی را در زمین خلیفه قرار می‌دهی که در آن فساد و خونریزی کند؟ در حالی که ما تورا تسبیح و تقدیس می‌کنیم. خداوند فرمود که آنچه را که من می‌دانم شما نمی‌دانید و می‌دانم که آنچه را آشکار می‌کنید و‌آنچه را پنهان می‌دارید.»

همچنین خداوند تبارک و تعالی در سوره یونس آیه 14 در خصوص جانشین انسان در روز زمین می‌فرمایند:

«ثم جعلناکم خلائف فی الالرض من بعد هم لننظر کیف تعلمون»

«سپس شما را بعد از آنان جانشینانشان قرار دادیم تا ببینیم چگونه (عمل) می‌کنید»

 و بالاخره در آیه 62 از سوره نمل نیز خداوند، جانشینی انسان بر روی زمین را یادآور می‌شود:

آنجا که می‌فرماید:

«امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکتف السوه و یجعلکم خلفاء الارض»

«آیا چه کسی درمانده و گرفتار را که او را می‌خواند، اجابت می‌کند، و گرفتاری را از او می‌زداید، و شما را در زمین جانشین می‌گرداند؟»

در آیاتی که عنوان شد، شاید خلاف به مفهوم جایگزین گذشتگان توسط افراد جدید در زندگی و اشتغال مقام و منصب آنان باشد که قرائن وشواهدی که همراه این دسته از آیات وجود دارد این مطب را تائید می‌کند، اما در آیه‌ای که ذکر خواهم نمود، خلاف و جانشینی خدا را مطرح می‌سازد: «یاداود انا جعلناک خلیفه فی الارض فاحکم بین الناس بالحق…»[1]

«ای داود، ما تو را در زمین خلیفه قرار دادیم، پس میان مردم به حق و درستی حکم کن…» این موضوع نشانه اهمیتی است که قرآن و اسلام برای انسان قائل هستند که او را جانشین خداوند در زمین قرار داده‌اند. هیچیک از مکتبهای غیرالهی چنین منصب و مقامی را برای انسان نمی‌توانند حتی تصور کنند و در مکتبهای الهی، انسان تنها موجودی است که دارای این امتیاز بزرگ در آفرینش است.